BENDILLÓ NO CATASTRO DE ENSENADA DE 1752: PARTE II

Continuando coa análise do Catastro de Enseada de 1752, nesta ocasión centrarémonos en ver como era a economía dos nosos veciños naquela época.
O Bendilló de 1752 tiña o seu substrato económico na agricultura e a gandería, os cultivos que podiamos atopar nesa época non difiren apenas dos que hoxe en día seguense cultivándo, así os nosos antepasados cultivaban trigo, centeo, liño, nabos, castañas, viño, aceite, coles, cebolas e cabazas que eran principalmente para o autoconsumo, a información que nos proporciona o catastro é sumamente detallada por non estendernos demasiado limitaremosnos a dar algunhas cifras de produción de soutos de castiñeiros e oliveirais para que vexamos o que rentaba o seu cultivo nestes tempos:

CASTAÑAS: Nun ferrado[1] de terreo de souto adoitaba haber aproximadamente seis árbores, segundo se o terreo é de secano ou de regadío produce:
De Regadío
- de 1ª calidade .............8 ferrados[2] de castañas
- de 2ª calidade .............7 ferrados de castañas
- de 3ª calidade .............6 ferrados de castañas
De Secano
- de 1ª calidade .............7 ferrados de castañas
- de 2ª calidade .............6 ferrados de castañas
- de 3ª calidade .............5 ferrados de castañas
Ademais este mesmo terreo produce anualmente en leña un real de vellon[3] ao ano.

OLIVEIRAS: Nun ferrado de terreo caben doce oliveiras que producen:
-de 1ª calidade ............. 24 cuartillos[4] de aceite
-de 2ª calidade ............. 20 cuartillos de aceite
-de 3ª calidade ..............16 cuartillos de aceite


A parte das especies mencionadas tamén existían en Bendilló outras especies pero nun número moi pequeno, este é o caso de cerdeiras, maceiras, morais, etc ... destes últimos hoxe en día quedan moi poucos.
Ademais da agricultura tamén os nosos veciños posuían ganados para complementar a súa economía, estes eran principalmente: cabras, lechones, ovellas, bueyes, vacas, galiñas, capóns e polos. Entre ambas cousas, agricultura e gandería subsistíase en Bendilló en 1752, para que teñamos unha idea do que custaban as cousas e dos ingresos que entraban nas casas preparamos un cadro que nos dá unha idea aproximada do custo da vida naqueles momentos grazas á información que proporciona o Catastro de Ensenada.

FROITOS
Un ferrado de trigo ..................... 7 reais.
Un ferrado de centeo ......................... 5 reais.
Un ferrado de linaza ........................ 10 reais.
Un ferrrado de castañas verdes ..... 2 reais.
Un ferrado de castañas secas ........... 7 reais.
Un canado[5] de viño ..................... 12 reais.
Unha libra[6] de liño ......... 2 reais e medio.
Un cuartillo de aceite............. real e medio.

GAÑADOS
Unha ovella en leite produce ............. 3 reais ao ano
Unha ovella en lá produce ........ real e medio ao ano.
Unha vaca coa súa cría ... 16 reais ao ano.
Un par de vacas sen cría ........... 20 reais ao ano.
Un par de bueyes de labranza .......... 33 reais ao ano.
Unha lechona .................................... 11 reais ao ano.
Unha cabra coa súa cría sen leite ........... 3 reais ao ano.
Unha galiña ........................................... 2 reais ao ano.
Dous capóns .......................................... 5 reais ao ano.
Un carneiro..................................... 10 reais ao ano.
Unha libra de liño ................. 2 reais e medio ao ano.
Unha libra de cera .................... 10 reais ao ano[7].


SALARIOS
Un xornaleiro gañaba 3 reais ao dia.
Un carpinteiro gañaba 3 reais ao dia.
Un ferreiro gañaba 4 reais ao dia.

Co que vimos até agora podemos ter unha clara imaxe de como seria o marco económico no que inevitablemente estaban inscritos os veciños de Bendilló en 1752, sen dúbida unha época na que a xente vivía de maneira sustentable no seu medio natural pero afogados por un sen fin de impostos que haberia que pagar á igrexa e á coroa como vimos con anterioridade.


[1] Un Ferrado de terreo en Quiroga equivale a 465,82 m²

[2] O Ferrado ou Tega como medida de capacidade equivale a entre 12 - 20 Kg. Depende do tamaño do caixón de madeira que se coñece co mesmo nome (Ferrado ou Tega) e do tamaño do que conteña, non é igual castañas que trigo.

[3] As moedas que circulaban nesta época eran principalmente de tres tipos:
De cobre: maravedies
De prata: reais
De ouro. escudos
A equivalencia entre eles venia sendo de 1 escudo = 16 reais; 1 real = 34 maravedies; o real de vellon que se menciona no catastro foi unha moeda de conta non fisica até 1808 aproximadamente cando xa se comezan a acuñar e a equivalencia seria 2,5 reais de véllon= 1 real de prata.

[4] Un cuartillo equivale a 0,63 litros, di textualmente o catastro “... y para medir el vino y el aceite se usa peculiarmente de la medida que llaman Cañado, el que se divide en seis almuderas cada una de las cuales lleva doce cuartillos ...”

[5] Un canado de viño son aproximadamente 45,36 litros ( 1 canado = 6 almuderas ; 1 almudera = 7,56 litros) segun recolle para Bendilló o Catastro de Ensenada que fai a conversión da medida galega á medida castelá, e que nós trasladamos ao sistema métrico decimal.

[6] Neste caso supomos que se refire a líbra galega, que non é igual que a castelá e que equivale a 576 gramos.

[7] Como vemos o tema das medidas é un pouco confuso, posto que varian segundo o lugar, no Catastro de Ensenada hai varias preguntas que se dedican expresamente a aclarar as medidas propias de cada lugar, iso si, sempre traducidas ás medidas da época en Castela, o que tampouco nos aclara moito, en moitos casos úsase o mesmo nome para distintas medidas segun sexan de superficie ou de capacidade, como é o caso do Ferrado, co que traducir todas as medidas ao sistema metrico decimal supuxo moito traballo e xerou non poucas dúbidas, polo cal tentamos aproximarnos o máximo posible para obter unha idea xeral aínda que quizá non exacta ao cento por cento.